Yüz Felci - Fasiyal Paralizi
VII kafa çifti olan N. facialisin periferde tutulması sonucu gelişen periferik yüz felci, çoğunlukla selim seyirlidir, fakat dış görünüşü bozduğundan, hastaları apar topar ve büyük sıkıntı içinde doktora koşturan gürültülü bir tablodur. Sekel kaldığı durumlarda da özellikle de genç hastalarda ağır psikolojik rahatsızlıklara yol açmaktadır. Bu yüzden tedavi önem taşımaktadır.
Hüseyin NAZLIKUL
KLİNİK BULGULAR
Fasiyal sinirin periferde tutulduğunda ortaya tek taraflı bir yüz felci çıkar. Yüz kaslarında parezi, hiperakuzi(sesi fazla duyma), göz yaşı ve tükürük salgısında azalma, dilin 2/3 ön kısmında tat duyusunda azalma belirtileri ortaya çıkar. Yukarıdaki son üç işlevi fasiyal sinirin N. intermedius dalının da içinde olduğu ganglion geniculi ye kadar olan kısmı yaptırır. Tam gelişmiş bir yüz felcinde tüm 3 dalın da eşit olarak tutulduğu görülür ve göz kapakları tam kapanmaz. Santral tip yüz felcinde ise alın bölgesi kaslar tutulmadığı için göz kapanır, çünkü göz ve alın çevresine karşı taraftan da lifler gelir. Motor işlevlerin muayenesinde kaşları kaldırma, gözleri kapama, burun çekme, diş gösterme, gülme yanak şişirme yaptırılarak muayene edilir.
KRİPTOGENİK PERİFERİK FASİYAL PARALİZİ
Periferik yüz felcinin neden bulunmayan durumları kriptogenik olarak nitelendirilir. Periferik yüz felcinin en sık görülen şekli olan Kriptogenik periferik fasiyal paralizidir.
EPİDEMİYOLOJİ VE SIKLIK
Tüm periferik N. Facialis lezyonalrının ¾ ünü teşkil eder, insidensi yılda yaklaşık 100.000 de 25 dir. Her iki cinste de eşit oranda görülür. Çoğunlukla erişkin yaşta ortaya çıkar.
PATOGENEZ
Çoğunluk bunun bir kraniyal nevrit olduğunu iddia eder. Bazı araştırmacılar ise bunun bir virus enfeksiyonu olduğunu iddia etmektedirler. Neden olarak da herpes simplex virüsünün neden olarak gösterilmektedir. Ayrıca fasiyal kanaldaki iskemilerde (Canalis Fallppoii) ve dibetiklerde de daha sık ortaya çıkmaktadır. Yaşla birlikte daha sık görülmektedir. Arteriel hipertansiyonlularda daha sık geliştiği gösterilmiştir. Ameliyat sırasında sinirin uyarılması ile iç kulakta gelişen ödemin, fasiyal sinirin kanalın girişinden gangilon geniculinin proksimal kısmına kadar bir iletim bloğuna neden olduğunu göstermektedir. Yani fasiyal paralizide kanal içinde ödem sonucu gelişen bir iletim bloğu oluşmaktadır.
KLİNİK SEYİR
Hastalık başlamadan birkaç gün önce hastalar kulak arkasında ve o taraf boyunda ağrıdan şikayet ederler ve arkasından tek taraflı bir yüz felci oluşur. Tetikleyici olarak belirgin bir neden bulunamaz. Felcin derecesi değişkendir. Motor parezi nedeni ile hastalar yemek yerken ağzından akar. Diğer bulgular yukarda tanımlanmıştır. Çoğunlukla %90 vakada 4-6 haftada tam düzelme olur. Düzelmeyen vakalarda 3-6 ay içinde belirgin düzelme görülür. %5-8 oranında vakada ise ağır sekel kalır. Bu zor düzelen vakalar çoğunlukla ileri yaşta olanlar, başlangıçta tam paralizi olan ve elektrofizyolojik olarak ağır aksonal harabiyet görülen vakalardır.
İleri yaş, hiperakuzi, tat duyusunda azalma, ağır paralizi ve elektrofizyolojik bulgularda ağır deneravasyon bulguları kötü seyre işaret eden bulgulardır. Ağır vakalarda sekel bulguları olarak, geç dönemde yüz kaslarında istirahat halinde görülen kontraktür ve yanlış innervasyona bağlı sinerjik innervasyon ortaya çıkar. Yani hasta dişini gösterirken gözkapağını sıkıca kapatır veya paretik taraftaki yanağını şişirirken gözleri sıkıca kapanır. Nadir olarak timsah gözyaşı fenomeni denilen yemek yerken göz yaşı akması ortaya çıkar.
DİĞER YÜZ FELCİ NEDENLERİ
KLASİK TEDAVİ
Kriptogenik yüz felcinde tedavisinde kortizon ve antiviral tedavi uygulanır. Fakat bu tedavilerin etkileri de tartışmalıdır. Kortizon kullananlar ile kullanmayanlar arasında istatisiksel anlamlı bir fark görülmemiştir. Gözü kapanmayan hastada göz mutlaka kapatılmalı, çünkü keratit gelişebilir ve gözyaşı ve antibiyotik önleyici olarak verilmelidir.
Diğer nedenlerden ötürü gelişen yüz felcinde ise nedene yönelik tedavi yapılmalıdır.
ÇÖZÜM TEDAVİSİ OLARAK NÖRALTERAPİ
Nöralterapiyle yaklaşım özellikle fasiyal paralizin ortaya çıkması kapsamından ayrıntılı bir anamez çok önemlidir. Sorun ortaya çıkış zamanı ve herhangi bir hastalık veya iklim, pisikolojik değişiklikleri ortaya çıkıp çıkmadığı iyice sorgulanmalıdır.
Yapılacak kapsamlı bir FM sonucu anamnez derinlemesine tekrar sorgulanmalıdır. Bu durumda adler noktalarının incelenmesi çok önemlidir.
Daha önce geçirilen hastalıklar, cerrahi müdahaleler,bağırsakların durumu ve kişinin psikolojik yapısının değerlendirilmesi gerekir.
Öncelikle yaklaşım lokal olmak zorunda. Sorunlu olan taraftaki paralize olamuş adelerein inerve ettiği yerler lokal olarak uyurılır.
Lokal uygulamayı segmental terapi yaklaşımı takip eder.
Segmental tedavi
C1-C7 servikal quadıl.
Çene eklemi bözlegesinde paratis ile olan yakın komşuluk ilişkisi değerlendirilirek bakılmaldır.
Ganglion enjeksiyonu
BOZUCU ALAN TEDAVİSİ
Çözüm alanamıyan durumlarda bozucu alanların derinlemesine başlanmalıdır. Öykü zaman ilişkisi tekarar gözönüne alınarak öocuklukta geçirilen hastalıklar başta olmak üzere, operasyonlar, ikamet ettiği ortam, çalıştığı ortam, kulandığı ilaçlar, bağışıklık sisteminin durumu araştırılmaldır.
Yukardaki tedavilere cevap alınmayan durumlarda bozucu alan tedavine geçilir.
Randevu Al
